หลายคนที่เคยฉีดโบทูลินัมท็อกซินอาจสังเกตว่า ช่วงหลังผลลัพธ์เริ่มอยู่ได้ไม่นาน บางคนรู้สึกว่าหน้าไม่ตึงกระชับเหมือนเดิม ลดเลือนริ้วรอยได้ไม่เหมือนที่เคยฉีดครั้งก่อนๆ จนเกิดสงสัยว่า เรากำลังดื้อโบทูลินัมท็อกซินหรือเปล่า? ภาวะดื้อโบทูลินัมท็อกซินสามารถเกิดขึ้นได้ แต่ไม่บ่อยมากนัก ก่อนอื่นเราจะพาไปรู้จักสาเหตุของการดื้อโบทูลินัมท็อกซิน และวิธีการป้องกันง่ายๆ ที่ช่วยให้ผลลัพธ์อยู่กับเราได้นานขึ้น
ดื้อโบทูลินัมท็อกซินคืออะไร
ดื้อโบทูลินัมท็อกซิน คือ ภาวะที่ร่างกายสร้างภูมิต้านทานต่อสารโบทูลินัมท็อกซิน (Botulinum Toxin) เมื่อร่างกายเกิดภูมิคุ้มกันชนิดนี้ พอฉีดโบทูลินัมท็อกซินแล้วร่างกายจะตรวจจับสารนี้ว่าเป็นสิ่งแปลกปลอม มันก็จะพยายามกำจัดออก ฤทธิ์ของโบทูลินัมท็อกซินจึงอยู่ได้ไม่นาน บางคนฉีดแล้วอาจจะไม่เห็นผลเลยก็มี ปกติภาวะดื้อโบทูลินัมท็อกซินไม่ได้เกิดขึ้นง่ายๆ แต่มักพบในกลุ่มคนที่ฉีดในระยะเวลาถี่เกินไป หรือใช้ปริมาณยามากเกินความจำเป็น
สาเหตุที่ทำให้ดื้อโบทูลินัมท็อกซิน
1. ฉีดบ่อยเกินไปโดยไม่เว้นระยะ
หลายคนเข้าใจว่าการฉีดซ้ำเร็วจะช่วยให้หน้าเรียวต่อเนื่อง แต่ความจริงเป็นวิธีที่ไม่ถูกต้อง เพราะกล้ามเนื้อยังไม่ทันกลับมาทำงานเต็มที่ ถ้าหากฉีดซ้ำเร็วเกินไปอาจกระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันต่อสารโบทูลินัมท็อกซิน การเว้นระยะห่างให้เหมาะสมจึงสำคัญมาก โดยปกติควรอยู่ที่ประมาณ 3–6 เดือน ขึ้นอยู่กับบริเวณที่ฉีดและการตอบสนองของแต่ละคน
2. ใช้โบทูลินัมท็อกซินที่มีโปรตีนเสริมในปริมาณสูง
โบทูลินัมท็อกซินแต่ละยี่ห้อก็มีความแตกต่างกันไป บางชนิดมีโปรตีนเสริมในสูตร เจ้าโปรตีนเสริมพวกนี้นี่แหละที่กระตุ้นให้ร่างกายเราเกิดการสร้างภูมิคุ้มกันได้ง่าย เพิ่มโอกาสให้ร่างกายมีภูมิคุ้มกันต่อโบทูลินัมท็อกซิน ถ้าอยากลดความเสี่ยงก็ควรการเลือกผลิตภัณฑ์ที่มีโปรตีนเสริมน้อย หรือเลือกโบทูลินัมท็อกซินที่มีความบริสุทธิ์สูง ซึ่งจะช่วยลดความเสี่ยงของการดื้อยา
3. ใช้ปริมาณยาที่ไม่เหมาะสม
หากใช้ปริมาณโบทูลินัมท็อกซินน้อยเกินไป อาจทำให้กล้ามเนื้อยังทำงานอยู่บางส่วน เมื่อฉีดบ่อยๆ ในปริมาณต่ำเป็นระยะเวลานาน ร่างกายจะเริ่มจดจำสารที่ได้รับซ้ำ และเกิดการสร้างภูมิคุ้มกันได้เช่นกัน
4. ปัจจัยเฉพาะบุคคล
บางคนมีระบบภูมิคุ้มกันที่ตอบสนองไวกว่าปกติ สามารถต่อสารโปรตีนจากภายนอกง่าย ทำให้มีแนวโน้มดื้อโบทูลินัมท็อกซินได้มากกว่าคนอื่นๆ นอกจากนี้ พฤติกรรมบางอย่าง เช่น การสูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ หรือการนอนหลับไม่เพียงพอ อาจส่งผลให้ประสิทธิภาพลดลงด้วย
วิธีป้องกันไม่ให้เกิดภาวระดื้อโบทูลินัมท็อกซิน
วิธีป้องกันภาวะดื้อโบทูลินัมท็อกซินนั้น สิ่งแรกเลยคือควรเว้นระยะการฉีดให้เหมาะสม โดยให้กล้ามเนื้อได้ฟื้นตัวเต็มที่ก่อนฉีดซ้ำ พร้อมกับเลือกใช้แบรนด์ที่เหมาะกับร่างกาย ซึ่งควรเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีความบริสุทธิ์สูงเพื่อลดโอกาสสร้างภูมิคุ้มกัน และที่สำคัญคือต้องปฏิบัติตามคำแนะนำหลังฉีดอย่างเคร่งครัด โดยเฉพาะการ หลีกเลี่ยงการนวดหน้า หรือ ออกกำลังกายหนัก ในช่วง 24 ชั่วโมงแรก เพื่อให้สารออกฤทธิ์ได้เต็มประสิทธิภาพและไม่กระจายตัวไปยังบริเวณที่ไม่ต้องการ
โปรแกรมฉีดโบท็อกซ์ช่วยปรับรูปหน้าและลดริ้วรอยได้อย่างดูเป็นธรรมชาติ แต่ผลลัพธ์จะอยู่ได้ยาวนานแค่ไหน ขึ้นอยู่กับการวางแผนการฉีดที่เหมาะสม การเลือกผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพ และการดูแลตัวเองอย่างต่อเนื่อง หากต้องการรับบริการโปรแกรมฉีดโบท็อกซ์ควรปรึกษาแพทย์ทุกครั้งก่อนทำ เพื่อให้ผลลัพธ์การดูแลผิวหน้าของเราออกมาตรงตามความต้องการและไม่ต้องกลัวว่าจะดื้อยาในระยะยาว